EKOSAM ÖĞRENCİ TOPLULUĞU YAPILMASI PLANLANAN ETKİNLİKLER
1. Vatandaşlık Bilimi Çalışmaları
1.1 Haftaiçi Doğa Eğitimleri
Doğa rehberleri, ODTÜ Toplum ve Bilim Merkezi, ODTÜ Yaz Okulu Spor Müdürlüğü ve birçok okul; anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerine yönelik ODTÜ Kampüsünde doğa eğitimleri vermektedir. Etkinlikler temelde doğa ile ilgili sorular sorularak doğanın keşfedilmesi: merak uyandırma, soru sormayı sağlama, doğa gözlemine teşvik, doğadaki detayları fark etme ve doğanın ilgi çekici yönlerini keşfetmeye dayanmaktadır. (Yaz Okulu Etkinlikleri: Arkadaşım Doğa)
Eğitimlerde kullanılan materyallerin bir kısmı Erasmus+ Gençlik ve Kent için Doğa projesi kapsamında üretilen doğa eğitim kitidir. Bu eğitim kiti, ODTÜ’nün doğasını Bitkiler, Bozkır, Kelebekler, İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik başlıklarında açıklayıcı kitapçıklar, katılımcılar için el kitapları, eğitim setleri ve ODTÜ Doğa haritasıdır.
EKOSAM Öğrenci topluluğu, kampüs içerisinde haftaiçi doğa eğitimleri vermeye devam etmeyi planlamaktadır.
1.2 Haftasonu Doğa Eğitimleri
Doğa Rehberleri, haftasonu yetişkin gruplarıyla, TUBITAK Dört Koldan Eğitim projesi kapsamında Haziran 2018 ile Mayıs 2019 arasında doğa eğitimlerine destek oldular. Dört Koldan Doğa Eğitimi projesi, orman, bozkır ve göl ekosistemlerini tanıtmayı; doğa koruma ve sürdürülebilirlik konularında temel bir farkındalık oluşturmayı amaçlamaktadır. TUBİTAK 4004 – DOGA EGITIMI VE BILIM OKULLARI çağrısı kapsamında desteklenen bu proje, ODTÜ yerleşkesinde gerçekleştirilmiştir. Her etkinlik 100 kişi kapasitelidir. Etkinlikler, orman, bozkır, göl ve sürdürülebilirlik konularında uzman eğitmenlerin sunumları, doğa rehberleri eşliğinde sahada yapılacak gezi ve gözlemler ile doğa ile içiçe yapılacak yaratıcı etkinlikleri içermektedir (etkinlik akışı ve . Etkinlik sonunda katılımcıların doğa koruma ve sürdürülebilirlik konularında içselleştirebilecekleri, özelden genele taşıyabilecekleri farkındalık unsurları oluşturmaları ve benzer etkinlikler düzenleyerek bu tür çalışmaları yaygınlaştırmaları beklenmektedir. EKOSAM Öğrenci Topluluğu, haftasonu yetişkin gruplarla doğa eğitimlerine ve etkinliklere devam etmeyi planlamaktadır.
1.3 Tür Say!
Tür Say!, “tür sayımının” kısaltılmış halidir. Orijinal ismi olan BioBlitz, “yaşam” anlamına gelen “bio” ve “hızlıca ve yoğun bir şekilde yapılan şey” anlamına gelen “blitz” kelimelerinin birleşiminden oluşur. Tür-Say, uzman doğa bilimcilerin halkın katılımıyla, belirli bir alandaki tüm yaşam formlarını araştırıp inceleyebileceği, hızlı ve yoğun geçen bir açık hava etkinliğidir. Etkinlik, katılımcıların 24 saat (daha kısa da olabilir) içerisinde mümkün olduğunca fazla bitki, kuş, böcek, mantar, memeli, kuş veya daha farklı canlı türlerini bulmasına dayanan bir maratondur. Etkinlik sırasında bulunan tüm türler, sonrasında veri tabanına girilmek üzere not edilerek ‘tür kaydı’ oluşturulur. Tür kaydı yapanlar genellikle yalnızca ilginç ya da nadir türleri kayıt altına alırken Tür Say’da, biyolojik çeşitliliğe dair daha genel bir çerçeve çizebilmek amacıyla tüm türler kaydedilir. Dünyada ilk Tür Say etkinliği Florida’da 1996 yılında yapılmıştır. Etkinlik 2006 yılında ingiltere’ye ulaşmış ve 2009 yılında İngiltere’de Ulusal BioBlitz Ağı (National BioBlitz Network) kurulmasıyla yaygınlaşarak o zamandan beri yüzlerce kez gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de ise bazı tür grupları için tür kayıt çalışmaları yapılmış olsa da tüm canlı gruplarını kapsayan tür kaydı ilk kez 22 Haziran 2018 tarihinde ODTÜ’de yapılmıştır.
Bu çalışma, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Butterfly Conservation (UK), Anima Mundi (IT), ve Thessaly Teknoloji Enstitüsü (GR) ortaklığında Doğa Koruma Merkezi Vakfı tarafından yürütülen, gençlerin sürdürülebilirlik ve doğa koruma konularında bilgi ve becerilerle donatılarak gü.lendirilmesini hedefleyen Erasmus + “ Gençlik ve Kent için Doğa” projesi kapsamında ODTÜ arazisinde yapılmıştır.
Etkinlik, yaklaşık 100 kişilik bir katılımla ODTÜ Kampüsünün “Yalıncak” olarak bilinen kısmında, alanında uzman Doğa Bilimcileri, Gençlik ve Kent için Doğa projesi “Doğa Rehberleri” ve Ankaralılarca gerçekleştirilmiştir.
Tür kayıtları için iNaturalist mobil uygulaması kullanılmış, bu uygulama aracılığıyla 1324 gözlem kaydedilmiş, bunların 1054’ünün teşhisi yapılabilmiştir. Buna göre gözlemlerde 424 taksona ait kayıt elde edilmiştir. Bunlardan 157’si cins düzeyinde, 267’si ise tür düzeyindedir. En çok kayıt altına alınan 5 tür Anadolu melikesi (Melanagia Larissa), Saçlı keten (Linum hirsutum), Uyuzotu (Genus scabiosa), İspanyol kraliçesi (Issoria lathonia) ve acıyavşandır (Teucrium polium).
Tür Say, ODTÜ EKOSAM Öğrenci topluluğu tarafından her sene ODTÜ Akademik Yılı içerisinde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
2. ODTÜ’nün Ağaçları Haritası
Yenilikçi bilişim teknolojilerinin gücünden yararlanılarak ODTÜ Ankara Yerleşkesindeki ağaçların noktasal olarak kaydedilmesi ve herkesin erişebileceği bir platformun oluşturulmasını kapsamaktadır. Bu haritanın oluşturulurken veri toplanması yine bir halk bilim etkinliği olan Tür Say! benzeri bir etkinlik ile yapılması planlanmaktadır. Etkinliğe katılan katılımcılar başta kampüsün omurgası üzerindeki ağaçların fotoğraflarının çekilmesi ve noktasal işaretlenmesiyle, uzmanların türleri tanımlamasını kapsamaktadır. Ayrıca, ağaçların çaplarının kaydedilmesi ileriye yönelik hesaplar yapılırken önemli bir very tabanı oluşturacaktır.
Böylelikle,
